Nowe spojrzenie na prawa pacjenta

Po długich konsultacjach środowiskowych Sejm uchwalił ustawę z dnia 23 marca 2017 roku o zmianie ustawy z dnia 6 listopada 2008 roku o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz niektórych innych ustaw. Ustawa podpisana przez Prezydenta w dniu 12 kwietnia 2017 roku jest oczekiwaną regulacją prawną, uwzgledniającą znaczną część zgłaszanych postulatów legislacyjnych.

Ustawa obejmuje uregulowania w czterech obszarach dotyczących:

1. praw pacjenta w zakresie dostępu do dokumentacji medycznej, a także ochrony zawartych w niej danych osobowych i informacji o stanie zdrowia pacjenta;

2. doprecyzowania przepisów dotyczących niektórych praw pacjenta;

3. uprawnień Rzecznika Praw Pacjenta;

4. funkcjonowania wojewódzkich komisji ds. orzekania o zdarzeniach medycznych.

Zgodnie z nowelizacją omawianej ustawy w zakresie prawa pacjenta do informacji, pacjent może oczekiwać uzyskania przystępnej informacji o stanie zdrowia, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych i leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu nie tylko jak było to możliwe do chwili obecnej od lekarza, ale także od innej osoby wykonującej zawód medyczny, w zakresie udzielanych przez tę osobę świadczeń zdrowotnych oraz zgodnie z posiadanymi przez nią uprawnieniami.

Prawo do leczenia bólu zyskał teraz każdy pacjent, a nie tylko pacjent znajdujący się w stanie terminalnym. Zgodnie z nowelizacją ustawy podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych będzie zobowiązany do podejmowania działań polegających na określeniu stopnia natężenia bólu, leczeniu bólu oraz monitorowaniu skuteczności tego leczenia.

Zmiany dotyczą także zasad przetwarzania danych zawartych dokumentacji medycznej, gdyż ustawowe upoważnienie zostało przyznane osobom wykonującym zawód medyczny. Natomiast inne osoby wykonujące czynności pomocnicze przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych, a także czynności związane z utrzymaniem systemu teleinformatycznego, w którym przetwarzana jest dokumentacja medyczna, mogą przetwarzać dane osobowe jedynie na podstawie upoważnienia administratora danych, w granicach przez niego wskazanych.

Ustawa wprowadza zasadę dostępu po śmierci do dokumentacji medycznej osobie upoważnionej przez pacjenta za życia lub osobie, która w chwili zgonu pacjenta była jego przedstawicielem ustawowym. Ponadto ustawodawca w sposób kompleksowy uregulował i uporządkował sposoby udostępniania dokumentacji medycznej, wprowadzając także możliwość jej udostępnienia przez sporządzenie kopii w formie odwzorowania cyfrowego, czyli po prosu skanu poprzez elektroniczną transmisję danych.

Ważną nowością jest zmiana zasad postępowania z dokumentacją medyczną w przypadku zaprzestania wykonywania działalności przez podmiot leczniczy udzielający świadczeń zdrowotnych. Wprowadzono regułę, zgodnie z którą dokumentację medyczną podmiotu zaprzestającego wykonywania działalności leczniczej przejmuje podmiot, który przejął jego zadania. W razie braku takiego podmiotu zadanie to ciąży na:

1. podmiocie tworzącym albo sprawującym nadzór – w przypadku podmiotu leczniczego niebędącego przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 roku o działalności leczniczej, bądź instytutu badawczego, o którym mowa w ustawie z dnia 30 kwietnia 2010 roku o instytutach badawczych;

2. podmiocie udzielającym świadczeń zdrowotnych, z którym podmiot zaprzestający wykonywania działalności leczniczej zawarł umowę o przechowywanie dokumentacji medycznej – w przypadku podmiotu innego niż określony w pkt. 1 oraz praktyki zawodowej;

3. właściwej okręgowej izbie lekarskiej albo okręgowej izbie pielęgniarek i położnych – w przypadku śmierci odpowiednio lekarza, bądź też pielęgniarki lub położnej, wykonujących zawód w formie praktyki zawodowej.

Ustawodawca wprowadził ponadto zasadę, że w przypadku gdy nie jest możliwe ustalenie podmiotu odpowiedzialnego za przechowywanie dokumentacji medycznej po zaprzestaniu wykonywania działalności leczniczej, za przechowywanie dokumentacji medycznej odpowiada wojewoda.

Rozszerzony został ponadto zakres działania Rzecznika Praw Pacjenta o współpracę w zakresie przestrzegania praw pacjenta z podmiotami udzielającymi świadczeń zdrowotnych. Rzecznikowi przyznano także wprost prawo żądania do złożenia przez podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych w toku prowadzonego postępowania wyjaśniającego wyjaśnień oraz zapewnienia dostępu do dokumentów.

Zmianie uległy też niektóre zasady funkcjonowania wojewódzkich komisji ds. orzekania o zdarzeniach medycznych, jak chociażby dotyczące składu orzekającego komisji, postępowania przed wojewódzką komisją, przechowywania oświadczeń o braku konfliktu interesów, protokołów oraz orzeczeń. Nowe zapisy powinny przyczynić się do polepszenia sprawności działania komisji.

Ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

Sprawdź także: Prawo medyczne Poznań | Prawo pracy Poznań | Prawo nieruchomości Poznań